Lokta

Ter voorbereiding op mijn verblijf heb ik al heel wat boeken en reisgidsen over Nepal doorgebladerd. De meeste hebben over de plaats van mijn bestemming niets te melden. De Rough Guide Nepal besteedt er een paar woorden aan: "Barhabise, just beyond Lamosangu, straddles the river on either side of a hefty bridge and is the last town of any size before the border. Its bazaar is little more than a line of open shop fronts selling daal baath and Chinese goods, but the area around is still a traditional centre for the production of lokta paper, which is made of the bark of a type of shrub that's native to the hills above; you can visit any of the local operations, which are easily recognized by their rows of frames tilded to dry in the sun."

Veel wijzer word ik er nog niet van, maar dat van dat papier ben ik nog nergens anders tegengekomen en het intrigeert me. Dus ben ik - bij gebrek aan echt nieuws - maar eens wat gaan googlen.
Hierbij dus alvast een stukje lokale cultuur van horen zeggen, waarvan ik hoop dat het nog echt bestaat. Die reisgids is immers ook al weer tien jaar geleden geschreven.

Daphne papyracea

In Barhabise en de omliggende dorpen wordt al honderden jaren het traditionele lokta-papier gemaakt. De grondstof hiervoor is de bast van de Daphne papyracea (kagaj pate in het Nepalees), een giftige struik die in bepaalde delen van de Himalaya groeit op een hoogte tussen 2000 en 3000 meter. De struik bloeit met witte bloemen die een zoete geur afgeven.

Aan het productieproces komen geen machines te pas. De bast wordt met de hand verzameld (waarna de struik binnen een paar jaar regenereert), met een scherp mes schoon gesneden en in kleine stukjes gehakt. De stukjes worden geweekt en daarna in grote olietonnen gekookt in water met soda. Tot slot wordt het mengsel tot pulp geslagen. De pulp wordt in houten ramen gegoten en in de zon te drogen gelegd.

Lokta is met zijn lange vezels heel sterk, duurzaam en waterbestendig. Bovendien is het ongevoelig voor schimmels en papier etende insecten zoals zilvervisjes. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de Nepalese overheid dit speciale papier gebruikt voor al haar officiële documenten. Tot aan de Chinese inval in Tibet in 1959 werd lokta-papier ook naar dat land verhandeld, om in de kloosters beschreven of bedrukt te worden met religieuze teksten.
De heilige boeddhistische tekst Karanya Buha Sutra, die bewaard wordt in het Nationale Archief in Kathmandu, is geschreven op lokta-papier in het Lichchhavi-schrift, dat gebruikt werd tussen de eerste en negende eeuw na Christus. Het papier is dus minstens elfhonderd jaar oud en wellicht nog veel ouder.

Nepalees overheidsdocument

Behalve om op te schrijven, wordt lokta ook nog steeds gebruikt als verpakkingsmiddel voor wierook, specerijen en geneesmiddelen, omdat het de kracht ervan zou vasthouden. Tegenwoordig doet het papier het ook goed in de souvenirwinkeltjes in Thamel, de toeristische wijk van Kathmandu.